Dat is het indrukwekkende resultaat* van de invoering van ACP bij tanteLouise en de zorgverleners waarmee deze organisatie nauw samenwerkt.
Bestuurder van tanteLouise, Jan-Kees van Wijnen: ‘Hier zijn we heel blij mee, want we vinden het belangrijk dat ook de zorg voor deze groep mensen in deze fase goed verloopt.’
Binnen tanteLouise is een intramuraal palliatief consultatieteam actief. ‘Dit bestaat uit palliatief verpleegkundigen en een kaderarts palliatieve zorg. Zorgverleners op onze locaties kunnen bij hen terecht met vragen over de laatste levensfase van cliënten. Het team helpt bijvoorbeeld bij het vaststellen of de palliatieve fase gestart is en bij het bepalen welke zorg op dat moment passend is. Ook kunnen onze medewerkers hen vragen stellen over het voeren van ACP-gesprekken. Binnen tanteLouise kan niemand om dit team heen; we besteden er intern regelmatig aandacht aan.’ Daarnaast levert deze zorgorganisatie permanent een transmuraal palliatief verpleegkundige (TPV’er) aan het regionale transmurale palliatief team. ‘Dit team bestaat uit vier TPV’ers, eentje van elke grote VVT-aanbieder in de regio.’
Net zo belangrijk: nazorg en feedback
‘We werken daarnaast sinds een jaar of acht met nazorgconsulenten. Zij gaan zes weken na het overlijden met nabestaanden in gesprek over hoe zij die laatste fase van hun dierbare hebben ervaren. Onze teams leren van deze feedback. De nazorgconsulent is overigens altijd iemand met wie nabestaanden nog geen contact gehad hebben zodat ze onafhankelijk hun mening kunnen geven en kritisch durven zijn. Onze ervaring is dat er feedback uitkomt waarmee we de zorg kunnen verbeteren. Zo hebben we de waakmand ingevoerd naar aanleiding van de feedback dat de laatste periode voor naasten aan het bed als belastend werd ervaren. Naasten geven inmiddels aan dat de waakmand een belangrijke bijdrage heeft geleverd om de periode aan het bed minder belastend te maken.’ De bestuurder monitort of het palliatief consultatieteam wordt ingeschakeld. ‘En ik houd het rapportcijfer in de gaten dat we van nabestaanden krijgen. Dat moet elk jaar iets stijgen. Dus ik bekijk ook of we voldoende doen met de feedback.’
Resultaten delen, leren van elkaar
Jan-Kees zit in het bestuur van het netwerk palliatieve zorg in de regio Bergen op Zoom. ‘Binnenkort evalueren we met alle partijen die, net als wij het kwaliteitskader palliatieve zorg hebben geïmplementeerd, de resultaten ervan. Die zullen we actief delen met alle partners in ons netwerk die het nog niet of niet volledig hebben geïmplementeerd. Zodat ook zij ervan kunnen profiteren en leren.’
Informatiedeling in Nederland moet beter
De grootste uitdaging voor het optimaal organiseren van ACP-trajecten is volgens deze bestuurder het delen van informatie. ‘Zeker als een patiënt snel achteruitgaat, dan zou het heel fijn zijn als je in het dossier van je collega kunt kijken. In veel andere landen in Europa is dit wél mogelijk. Daar werkt de zorg met een centraal systeem met dossiers waar alle zorgpartijen in de keten in kunnen kijken. Dat is ook zo in landen die het qua zorg niet zo goed geregeld hebben als wij.’ Jan-Kees zet zich actief in om iets aan de gebrekkige informatiedeling te doen. ‘Ik ben binnen ActiZ voorzitter van de commissie Digitaal denken en doen. We kaarten dit probleem landelijk op veel plekken aan en werken aan oplossingen. We zien sinds de invoering van de European Health Data Space in juli 2023 dat er pilots zijn gestart gericht op het sneller en beter delen van digitale, medische informatie. Maar er moet nog veel gebeuren.’
tanteLouise en de ACP toolbox
In de regio Bergen op Zoom (van Putte in het zuiden tot en met Dinteloord in het noorden) biedt tanteLouise lang- en kortdurende zorg aan onder andere ouderen. De organisatie heeft 16 locaties en speelt een voortrekkersrol in de implementatie van ACP in deze regio. ‘We waren betrokken bij de ontwikkeling van de ACP Toolbox en gebruiken die intern veel.
Ook zijn we al een aantal jaar bezig met de implementatie van het kwaliteitskader palliatieve zorg. We vinden het zeer belangrijk dat het gesprek over wensen in de laatste levensfase plaatsvindt en vastgelegd wordt. De toolbox voorziet in een behoefte. Onze zorgverleners geven aan meer handvatten te hebben en zorgvragers voelen zich beter gehoord.’
* Resultaten
Er worden substantieel minder mensen tijdens hun laatste levensfase opgenomen in het ziekenhuis. Wat houdt dat concreet in?
De organisatie heeft in 2022 gekeken naar de gegevens over 2017 – 2020. Conclusie, in de RBT regio:
nemen vanaf 2017 de gemiddelde kosten per verzekerde – die PTZ ontving en overleed – iets af
- zijn kosten gemiddeld lager dan die in de benchmarkregio’s
- ligt het gemiddelde aantal ziekenhuisopnames 365 dagen voor overlijden lager
- overlijden vanaf 2020 minder mensen die PTZ ontvangen in het ziekenhuis t.o.v. de benchmarkregio’s
- 2020 was een coronajaar, maar de cijfers zijn vergeleken met andere regio’s in Brabant die net zo hard getroffen werden.
Regio RBT: Roosendaal, Bergen op Zoom en Tholen
PTZ: Palliatieve Terminale Zorg
Wat is een Waakmand?
De waakmand is een zorginnovatie die een belangrijke rol speelt in het ondersteunen van familieleden tijdens de laatste levensfase van hun dierbaren. Het concept van de waakmand is eenvoudig: het is een mand vol met troostrijke en praktische items die worden aangeboden door zorginstellingen om de tijd aan het sterfbed dragelijker te maken. De inhoud van de mand kan variëren van dekens en hoofdkussens tot telefoonopladers, boeken, snacks, en verzorgingsproducten.
De introductie van de waakmand in zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen, is geïnspireerd door het idee dat er bij de geboorte veel aandacht is voor de ouders, zoals met kraammannen, maar dat er bij het overlijden vaak weinig ondersteuning wordt geboden. De waakmand biedt een oplossing door praktische hulp te bieden aan de familie, waardoor ze zich beter kunnen concentreren op het afscheid. Het is een laagdrempelige investering met een grote impact, die meerdere keren kan worden gebruikt en door families zeer wordt gewaardeerd.
Zorginstellingen worden aangespoord om dit eenvoudige maar waardevolle hulpmiddel op te nemen in hun beleid, aangezien het een positief verschil kan maken in een moeilijke periode.
Bron: carend.nl/artikel/de-waakmand
