Er is een letterlijke vertaling van Advance Care Planning (ACP), namelijk: Vroegtijdige Zorgplanning. De officiële Nederlandse definitie luidt: “Vroegtijdige zorgplanning stelt mensen in staat om doelen en voorkeuren te formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren te bespreken met familie en zorgverleners, en om eventuele voorkeuren vast te leggen en indien nodig te herzien” (Rietjens et al. 2018).
Voor de zorgvrager en zijn naasten levert ACP-winst op door het behoud (of terugnemen) van de eigen regie. Het biedt rust en zekerheid wanneer wensen, behoeften en verwachtingen kenbaar gemaakt zijn en daarnaar gehandeld kan worden. ACP kan ook de angst en depressie bij zorgvragers, en in het verlengde daarvan bij hun naasten, verminderen. Dit komt de kwaliteit van de zorg rond het levenseinde ten goede. Ook worden met ACP onnodige en ongewenste behandelingen en opnames voorkomen.
Doelgroep voor ACP-gesprekken zijn zorgvragers:
- met vragen over de zorg rond het levenseinde
- die als kwetsbare oudere worden geïdentificeerd
- waar een sterke verandering optreedt in de gezondheidssituatie
- waarbij een ernstige diagnose wordt gesteld
- die starten met palliatieve zorg
- met een verhoogde kans op ernstige hart- of ademhalingsproblemen
- met (beginnende) cognitieve beperkingen
- waarbij er een risico aanwezig is dat de persoon op korte termijn wilsonbekwaam wordt
- met een verhoogde kans op ernstige en blijvende invaliditeit
- van 70 jaar en ouder met comorbiditeit en een afnemende somatopsychische vitaliteit
- waarvan te verwachten is dat ze binnen een jaar zullen overlijden (surprise question)
Binnen deze doelgroepen adviseren wij te starten met de groep kwetsbare ouderen met een complexe zorgvraag (kwetsbaar complexe ouderen).
De verschillende bij ACP betrokken zorgprofessionals en organisaties werken in verschillende elektronische patiënten/cliënten dossiers. Helaas is er (nog) geen eenvoudige digitale manier om uitkomsten van ACP-gesprekken over te nemen uit elkaars dossier of bij elkaar in het dossier in te kunnen zien. Daarom organiseren we dit voorlopig op een andere manier. Er zijn instructies voor alle verschillende in gebruik zijnde elektronische patiënten/cliënten dossiers gemaakt. Bekijk de sinstructie voor het dossier waarin jij werkt en leg de uitkomsten van ACP altijd op de beschreven manier vast in het dossier.
Voordat je zaken vastlegt, is het belangrijk om altijd bij de zorgvrager/naaste te toetsen of het klopt wat je vastlegt. Daarnaast is het belangrijk bij de zorgvrager/naaste het belang te benadrukken om hetgeen afgesproken is ook te delen met andere voor de zorgvrager belangrijke personen.
Nee, dat is niet nodig.
Ja, een arts moet altijd de behandelwensen en behandelgrenzen vastleggen.
Een zorgvrager kan, als hij/zij wilsbekwaam is, zelf aangeven wie zijn/haar vertegenwoordiger is. Een arts kan vaststellen of iemand wilsbekwaam is. De naam en contactgegevens van de vertegenwoordiger kunnen vastgelegd worden in het elektronisch dossier.
Ja, dit kan altijd.
Nee, euthanasie is geen ACP.
Als er een noodgeval is, en de zorgvrager is niet meer in staat zelf wensen kenbaar te maken, is het belangrijk dat deze inzichtelijk zijn. Als dat het geval is, kan de zorg daar zoveel mogelijk naar handelen. Ook kan in zo’n geval overleg gevoerd worden met de vertegenwoordiger. Daarom is het ook belangrijk dat de contactgegevens zijn vastgelegd.
Als iemand onwel wordt en niet meer zelf kan communiceren, en er bovendien geen ACP is vastgelegd, zal de behandeld arts zelf behandelbesluiten nemen, gebaseerd op wat hij/zij op dat moment het beste vindt. Dit kan ook betekenen dat er behandelingen plaatsvinden die de zorgvrager niet wil.
Ja, met een wilsverklaring kan een zorgvrager duidelijk maken dat hij/zij bepaalde behandelingen niet (meer) wenst te ondergaan.